Biz Yaratıcı Ajansız

Fikirleri Korumak Bizim İşimiz, Telif Hakkıyla Güvende Kal!

Telif ve Lisans Hakkının Devri

Telif hakkı, genel olarak fikri mülkiyet hukukundan kaynaklanan bir haktır, herhangi bir bilgi veya düşünce ürününün kullanılması ve yayılması ile ilgili hakların, yasalarla belirli kişilere verilmesidir. Yaratılan orijinal bir eserin kopyalanmasına veya kullanılmasına izin verilip verilmemesini kontrol eder ve genellikle belirli bir süre için geçerlidir. Telif hakları ülkemizde Fikir ve Sanat Eserleri 5846 sayılı Kanun ile korunmaktadır.

Meydana Getirilen Eserler ve Hakları

Meydana getirilen eserlere ilişkin her türlü mali ve manevi hak o eserin yaratıcısına aittir. Eser sahibi lisans sözleşmesi veya telif hakkı sözleşmesi ile bu haklarını dilediği kişiye dilediği süre ile devredebilir. Dolayısıyla eserlerin üçüncü kişiler tarafından kullanılması için eser sahibinin onayı gerekir.

Telif Haklarının Özellikleri

• Telif Hakkının doğması için tescile gerek yoktur. Fikir ve sanat eserleri üzerindeki haklar eserin üretilmesiyle birlikte doğar.
• Telif haklarında ülkesellik ilkesi geçerlidir. Koruma hangi ülkede talep ediliyorsa koruma şartları o ülke mevzuatına göre belirlenir.
• Fikri mülkiyet hakları belli bir süre boyunca korunurlar. (fikir ve sanat eserlerinde 70 yıl vs.) Fikir ürünleri somutlaştıkları eşyadan ayrı ve bağımsız bir hukuki statüye sahiptir.
• Eser üzerinde eser sahibine tanınan mali haklar bir başkasına yazılı bir sözleşme ile devredilebileceği gibi bu hakların kullanım (lisans - ruhsat) hakkı da başkasına bırakılabilir. Buna karşılık manevi hakların devri mümkün olmamakla birlikte, bunların kullanımı bir başkasına bırakılabilir.

Telif ve Lisans Haklarının Devri

Eser sahipleri veya mirasçıları haklarını karşılıklı veya karşılıksız, süreli veya süresiz olarak devredebilirler.

Mali hakların devri konusunda devir, ruhsat ve izin şeklinde üç tip hak alımı söz konusudur.

Devir

Devralanın devredilen mali haklara ait bütün hakları kullanabilmesi, sözleşme ile engellenmemişse söz konusu hakları kısmen veya tamamen devredebilmesi ve devralınanın üzerinde haklar tanıyabilmesi demektir. Eğer bir kısıtlama yoksa devralan kişi eser sahibi gibi bu hakları kullanabilir. Devirden sonra eser sahibinin bu eserler üzerinde artık mali hakkı kalmamaktadır. Eser sahibi telif hakkını devrederek eserinin kopyalanmasına veya kullanılmasına izin vermiş olur. Telif hakkının devri söz konusu olduğunda, devralan kişinin esere yönelik bütün hakları kullanabilmesi, sözleşme ile aksi özellikle belirtilmemişse söz konusu hakları kısmen veya tamamen başkalarına devredebilmesi ve eser üzerinde haklar tanıyabilmesi sonucu doğmaktadır. Devralan kişi, devirle birlikte eser sahibi gibi hakları kullanabilmektedir.

Ruhsat veya Lisans Sözleşmesi

Lisans, hakkın devredenin malvarlığını terk etmeden devralana o hakkın sadece kullanılması hakkını tanımasıdır. Bunun devirden farkı, sadece belli spesifik hak veya haklarla ilgili kullanma yetkisi vermesidir. Ruhsat; mali hak sahibinin başkalarına da aynı ruhsatı vermesine mani değilse "basit ruhsat"tır. Kanun veya sözleşmeden aksi anlaşılmadıkça her ruhsat basit sayılır. Eğer devredilen mali haklar, yalnız bir kimseye (yani devralana) mahsus olduğu takdirde "tam ruhsat"tır. Tam ruhsatlı lisans sözleşmelerinde lisans veren, eseri kendi kullanabileceği gibi üçüncü kişilere de başka lisanslar verebilmektedir. Basit ruhsatlı lisans sözleşmelerinde ise lisans veren, başkasına lisans verememekte ve sözleşmede kendisine özel olarak bazı hallerde ürüne/esere yönelik hakkını kullanabileceğine yönelik bir düzenlemeye yer verilmediyse, eseri/ürünü ve bunlardan doğan haklarını kullanamamaktadır. Lisans veren hakkını açıkça saklı tutmayarak tam lisans sözleşmesi imzalarsa, tüm hakların devri söz konusu olduğundan, bu sözleşme, telif hakkı devri ile aynı sonuçları doğuracaktır.

İzin

Eser üçüncü bir kişi tarafından işlenecekse, eseri işleyecek kişi eser sahibinden bir izin almaktadır.

Son olarak hak devri olmadan hakların kullanılması halinde hak sahibi hukuk ve ceza davaları açmaya yetkilidir. Tecavüz halinde 3 katı tazminat, 3 aydan 6 yıla kadar hapis cezası, yüksek miktarlarda para cezaları ve korsan ürünlerin imhası gibi yaptırımlar öngörülmüştür.